علامه امینى با تالیف «الغدیر» خاطرات عصر نبوى را تجدید کرد; عصرى که سرورى از آن امت قرآنى بود، رسول اکرم(ص) رهبرى آن را بر عهده داشت و خود على بن‏ابى‏طالب(ع) را جانشین خویش قرار داد.

امینى، احیاگر سنت نبوى، با «الغدیر» جلوه‏هاى شوکت و عظمت امت اسلامى را در خاطره‏ها زنده کرد و اصل اصیل و محور حکومت قرآنى، غدیر خم، را یادآور شد.

دکتر سید جعفر شهیدى - که خود در نجف و تهران از یاران آن فرزانه بود، نقل مى‏کند که، روزى علامه امینى به من گفت: «براى تالیف «الغدیر» ده هزار جلد کتاب خوانده‏ام.»

وى در ادامه مى‏گوید: «او مردى گزافه‏گو نبود. وقتى مى‏گفت کتابى را خوانده‏ام، به درستى خوانده و در ذهن سپرده و از آن یادداشت‏ برداشته بود.» (5)

احیاگر مدینه فاضله قرآنى، به یارى کتاب خدا، حدیث و شعر، مبانى فلسفه سیاسى اسلام را به جهانیان ابلاغ کرد. او نه تنها با رجوع به قرآن و سنت و رعایت موازین «سند شناسى‏» و «نقد حدیث‏» حقایق غیر قابل انکارى را در برابر چشم امت اسلامى قرار داد و مساله اختلاف اهل یک کتاب و قبله را از میان برداشت، بلکه جهانیان را به این مساله واقف ساخت که امامت و رهبرى از مبانى اصیل اسلامى است.

غواص غدیر با نقد آثار و تالیفات کسانى چون «ابن تمیمه‏»، «آلوسى‏»، «قصیمى‏» و «رشید رضا» در صدد برآمد نهال وحدت و اخوت اسلامى را در دل مسلمانان بکارد. وى در پى اسناد حدیث غدیر بیست و چهار کتاب تاریخى، بیست و هفت محدث، چهارده مفسر قرآن و هفت متکلم مسلمان را مى‏یابد که به نقل حدیث غدیر پرداخته‏اند. آنگاه گروهى از صحابه پیامبر(ص) را، که راوى حدیث غدیر شمرده مى‏شوند، به ترتیب حروف الفبا ذکر مى‏کند.

او در بخش راویان اولیه حدیث غدیر به نام حدود ده تن از اصحاب رسول خدا(ص) و هشتاد و چهار «تابعى‏» اشاره مى‏کند. سپس طبقات دانشوران راوى حدیث غدیر را برمى‏شمارد. و از 360 دانشمند نام مى‏برد.

البته «الغدیر» تنها گنجینه راویان غدیر نیست در این کتاب نورانى آیات الهى و متن روایات بسیار یافت مى‏شود; آیات و روایاتى که باید آنها را کلید ورود به شهر نیکبختى جاودان دانست.

علامه نستوه پس از بررسى اسناد حدیث غدیر و اثبات این واقعه مهم عصر نبوى، شاعران چهارده قرن را، که از سفره قرآن توشه برداشته‏اند، به شهادت آورد تا هم از نام‏آوران و مبارزان مکتب ارجمند علوى یاد کرده باشد و هم فضایل امام على(ع)، وصى حضرت رسول اکرم(ص)، را به اثبات رساند. وى ادبیات متعهد شیعى را یکى دیگر از حجتهاى واقعه غدیر دانست و براى فراهم آوردن شعر بزرگ‏مردان فضیلت‏سالها تلاش کرد تا علاوه بر گردآورى شعر حماسه‏سرایان غدیر، اشتباهات عمدى محققین مغرض را بر ملا سازد.

در سال 1324 ش چاپ اول کتاب الغدیر در نجف آغاز شد و تا نه جلد آن به چاپ رسیده، و در سراسر جهان منتشر شد. با انتشار کتاب گرانمایه «الغدیر» سیل نامه‏ها و ستایشهاى دانشمندان بزرگ مسلمان و برخى از حکام کشورهاى اسلامى به سوى دانشمند فرزانه به حرکت درآمد.

نکته مهمى که در تمام ستایشها به چشم مى‏خورد، پذیرش غدیر به عنوان محور حرکت اسلامى و بنیان حکومت اسلامى بود. پادشاهان فرصت‏طلب در صدد بودند از این جنبش دینى به نفع خود بهره گیرند، ولى دانشمندان از جایگاهى بى‏غرضانه به مساله مى‏اندیشیدند و در حقیقت، بعد از قرنها به راهنمایى مصلح بزرگ حضرت علامه امینى، زنجیر متصل به وحى را یافته بودند.

شیخ محمد سعید دحدوح از دانشمندان محقق و امام جمعه و جماعت «اریحا»، منقطه‏اى در نواحى حلب در نامه ادیبانه‏اش به مؤلف «الغدیر» چنین نوشت: «آقاى من! کتاب «الغدیر» را دریافت کردم و آن را مورد مطالعه قرار دادم... قبل از آنکه در امواج انبوه معانى آن وارد شوم نیروى فکر و اندیشه‏ام در آن شناور گشت و شمه‏اى از آن را با ذائقه روحى خویش چشیدم. احساس نمودم که این همان یگانه سرچشمه و منبع آب گوارائیست که هرگز دگرگون نشود. این منبع جوشان معانى از آب باران صاف‏تر و گواراتر و از مشک خوشبوتر است...». (11)

بوستان هدایت

صاحب الغدیر در سال‏1373 هجرى قمرى، هشت‏سال پس از انتشار نخستین جلد الغدیر، کتابخانه‏اى بنیاد نهاد، آن را «مکتبة الامام امیرالمؤمنین(ع)» نامید و در روز عید غدیر افتتاح کرد. فعالیت این کتابخانه با 42000 جلد کتاب خطى و چاپى آغاز شد. براى غنى ساختن این کتابخانه نسخه‏هاى خطى بسیار از کتابخانه‏هاى معتبر جهان تهیه شد.

تلاش بى‏پایان، معمار مدینه غدیر را در بیمارى فرو برد; بیمارى و ضعفى که بتدریج فزونى یافت و او را از کوشش علمى باز داشت.

بیمارى و بسترى شدن علامه حدود دو سال به طول انجامید و حتى درمانهاى خارج از کشور نیز مفید واقع نشد. سرانجام در نیمروز جمعه 12 تیرماه‏1349 برابر 28 ربیع الثانى 1390 ق، آیتى از آیات الهى و عاشقى از عاشقان ولایت، جهان خاکى را بدرود گفت. وى، که همواره در نماز بود و جز به عبادت خداى کعبه و خدمت‏به مولود آن نمى‏اندیشید، در شصت و هشت‏سالگى از دنیا رفت و جهانى را در غم ارتحال خویش فرو برد.

و به راستى الغدیر وى، چراغ خانه دلها و مشعل هدایت امت اسلامى فروزان باقى ماند.

منبع.تبیان