|
جنگ صلیبی ویلدرس علیه اسلام
پرویز جاهد
فیلم ضد اسلامی فتنه ساخته خیرت  ویلدرس همانند فیلم تسلیم تئو ون گوگ، فیلمی کاملاً ایدئولوژیک است که به انگیزه مبارزه با یک ایدئولوژی دیگر ساخته شده و تقریباً از همان فرم و رویکردی استفاده می‌کند که ون‌گوگ در فیلم خود به کار بسته بود: فرم خطابه‌ای. یعنی همان فرمی که در فیلم‌های تبلیغاتی سیاسی و آگهی‌های تجاری به کار گرفته می‌شود و بیننده را با انبوهی از اطلاعات یک سویه و جهت‌دار بمباران می‌کند و به این طریق می‌خواهد او را ترغیب به خرید یک کالا یا تحمیل یک فکر یا عقیده سیاسی کند.
در این روش معمولاً فیلمساز موضعی قاطع و جزمی نسبت به یک موضوع یا پدیده دارد و می‌کوشد با استفاده از کنار هم چیدن مجموعه‌ای از تصاویر و صداها که فاقد ارتباط های روایی هستند، بیننده را مجاب به پذیرش موضع خود و ایده‌ای از پیش تعیین شده کند.
خیرت ویلدرس دقیقاً از همین شیوه برای القای اندیشه ضد‌اسلامی خود بهره گرفته است. او که پیش از این بارها از پشت تریبون پارلمان هلند یا میکروفون‌های رسانه‌های جمعی این کشور، اندیشه‌های ضد اسلامی خود را فریاد زده است، اینک همان اندیشه‌ها را می‌خواهد با اتکا به فیلمی ناقص و سرهم‌بندی شده از نماهای آرشیوی، به شکل یک بیانیه تصویری علیه اسلام، قرآن و مسلمانان ارایه دهد.
هدف ویلدرس از ساختن این فیلم پراکندن ترس و وحشت از نفوذ و گسترش اسلام در غرب است و باید گفت که وی تا اندازه‌ای در القای این دیدگاه خود به بیننده دچار اسلاموفوبیای غربی موفق است. چرا که او زمینه و شرایط را برای طرح این ایده خود مناسب می‌بیند و از احتمال مقبولیت آن نزد توده عام غربی آگاه است. او بر موج اسلاموفوبیایی سوار است که همتایان غربی او با کمک رسانه‌ها ساخته‌اند و متکی به باورهایی است که در فرهنگ غرب زمینه دارد.
او برای القای دیدگاه خود بر استدلال‌هایی تکیه می‌کند که متکی بر باورهای عمومی و رایج است و برای این منظور تصاویری را جفت و جور می‌کند که بیشترین تاثیر حسی را بر بیننده بگذارد. تصاویری از سر بریده یک زن، گروگانی که سرش به وسیله مسلمانان تندرو در مقابل دوربین از بدن جدا می‌شود، شلیک مستقیم نیروهای طالبان به سر یک زن افغانی و کودکان شیعه عراقی که قمه در دست دارند و خون از سر و روی آنها جاری است، به اندازه کافی دلخراش و تکان دهنده‌اند و حداقل می‌توانند همذات پنداری بیننده را نسبت به استدلال های سیاستمدار/فیلمساز هلندی برانگیزند.
فتنه در دو بخش ساخته شده و بدون استفاده از نریشن (صدای راوی) روایت خود را پیش می‌برد. آنچه این دو قسمت را به هم متصل می‌کند نمای آغازین آن است که با تصویری از بمب ساعتی بر روی عمامه پیامبر اسلام در کاریکاتور توهین آمیز دانمارکی و تایمری که در کنار آن عدد ?? (به نشانه زمان فیلم) را نشان می‌دهد، شروع می‌شود (صدای تیک‌تاک‌تایمر بر روی این تصویر بسیار هشدار‌د‌هنده است) و در پایان فیلم، دوباره به همین تصویر ارجاع می‌دهد منتهی این بار وقتی تایمر بمب به صفر می‌رسد، برق صاعقه‌ای می‌درخشد و صدای رعدی شنیده می‌شود و به این ترتیب خیرت پیام اصلی فیلم خود را که انفجار بمب اسلام در قلب اروپا و نابودی تمدن غربی است، ابلاغ می‌کند.
تصاویر بخش اول که عمدتاً از یوتیوب و سایت‌های اسلام گرایان تندرو انتخاب شده و به ناشیانه‌ترین شکلی با بی‌سلیقگی تمام، کنار هم چیده شده یا درهم دیزالو می‌شوند تا این فکر را القا کنند که اسلام دین خشونت، ترور و قتل است و قصد نابودی پیروان همه ادیان دیگر و غلبه بر جهان غرب را دارد. ظاهراً فیلمساز با حذف گفتار (نریشن) می‌خواهد زیرکانه ادعا کند که من فکرم را به مخاطب تحمیل نکرده‌ام بلکه او را در قضاوت آزاد گذاشته‌ام. اما در واقع او با نشان دادن تصاویری از قساوت‌ها و جنایت‌های مسلمانان افراطی در نقاط مختلف جهان و استناد به برخی آیات قرآن، تخم ترس و وحشت و نفرت از اسلام را در دل مخاطب غربی می‌کارد و او را نسبت به آینده تمدن غرب مضطرب و نگران می‌سازد.
بحث در درستی یا نادرستی این تصاویر، به طور مجزا نیست. بدون تردید بسیاری از سخنان و احکام خطیبان تندرو اسلامی علیه غرب و دستاوردهای مهم آن مثل لیبرالیسم، دمکراسی و آزادی بیان واقعی است و ساختگی نیست. اما بحث بر سر شیوه استدلال فیلمساز/سیاستمدار و چیدن این سخنان و تصاویر کنار هم و هدایت آن به سمتی است که فکر مورد نظر او را القا کند.
آقای ویلدرس با انتخاب عنوان فتنه، می‌خواهد بر چالش بین اسلام (به عنوان کلیتی یکپارچه) و دنیای غرب تاکید کند. در روایت خیرت، تنها با یک قرائت و تفسیر و در نتیجه یک تصویر از اسلام مواجه‌ایم و آن قرائت طالبانی و بنیادگرایانه از اسلام است. وی در چیدمان تصاویر و صداهایش مطلقاً به قرائت‌های مختلف از اسلام ارجاع نمی‌دهد، بلکه آگاهانه و زیرکانه همه قرائت‌های معتدل، میانه‌رو، صلح‌طلبانه و مدرن از اسلام را حذف کرده و تنها بر قرائت تنگ‌نظرانه، خشن و فاشیستی از اسلام تکیه می کند.
او از میان ???? آیه قرآن تنها آیاتی را انتخاب می‌کند که در آن مسلمانان به جهاد علیه کافران و کشتن آنها دعوت شده‌اند. وی بدون اینکه زمینه نزول چنین آیاتی را در نظر بگیرد، آنها را از کانتکست موضوعی و تاریخی خود جدا ساخته و به شکل شعارهایی ترسناک و تهدیدآمیز به بیینده ارایه می‌کند. این همان کاری است که القاعده، طالبان و همه افراط‌گرایان اسلامی می‌کنند. آنها نیز با های‌لایت کردن و برجسته ساختن این آیات، مسلمانان را به جهاد علیه غرب فرا می‌خوانند و قتل عام مردم بی‌گناه را موجه جلوه می‌دهند. خیرت نیز به همین حربه متوسل شده است.
در این میان این قرآن است که به عنوان کتابی مقدس که مورد احترام میلیونها مسلمان است مورد استفاده ابزاری قرار گرفته و در جهت اهداف و مقاصد سیاسی خاص از آن بهره برداری می‌شود. خیرت در فیلم خود، کتاب مقدس مسلمانان را به سلاحی  علیه خود آنها بدل ساخته است.
تکرار تصاویر مربوط به قربانیان بمب‌گذاری های لندن و مادرید و استفاده از تصاویر واعظان مسلمان تندرو به صورت سوپرایمپوز بر روی این تصاویر و همخوانی کلام این واعظان با آیه‌های قرآنی که از زمینه اصلی‌شان جدا شده‌اند، روایت را به جایی می‌رسانند که با شعارها و ایده‌های اسلامی جهان‌گستر برخی از رهبران کشورهای اسلامی مثل رییس جمهور ایران تکمیل شده و بیینده هلندی را برای دیدن بخش دوم فیلم و پذیرش ایده ضد اسلامی فیلمساز آماده می‌سازد.
به علاوه فیلمساز سعی کرده با استفاده از موسیقی‌های فاخر و کلاسیک مثل قطعه رقص عربی چایکوفسکی و اپرای پیر گینت ادوارد گریگ (بر اساس نمایشنامه هنریک ایبسن)، فقر تصویری وحشتناک فیلم را جبران کرده و به آن وجهه فخیمانه‌ای بدهد.
در بخش دوم فیلم، خیرت با دست گذاشتن روی حساس‌ترین، داغ‌ترین و ملتهب‌ترین موضوع‌های جاری در جامعه هلند و به طور کلی جامعه غرب یعنی حقوق زنان، کودکان و همجنس‌گرایان که از سوی مسلمانان تهدید می‌شود، تصویر سیاه و بدبینانه خود از اسلام را تکمیل کرده و به هلندی‌ها هشدار می‌دهد که اگر دیر بجنبند، تمدن، فرهنگ و آزادی‌شان به وسیله مسلمانان از دست خواهد رفت.
تصویر قطاری که از سمت چپ کادر وارد شده و با سرعت به سمت مسجدی در سمت راست کادر می‌رود، به عنوان تمثیلی از آینده هلند و قدرت‌گیری و نفوذ اسلام در این کشور (وبه طور کلی غرب) نشان داده می‌شود.
نمایش آمارهایی از افزایش جمعیت مسلمانان در هلند و قاره اروپا از ???? تا امروز، حربه موثر دیگری برای ایجاد رعب و وحشت از اسلام در دل مخاطبان غربی است.
فیلم فتنه مطلقاً فاقد ارزش های هنری و سینمایی و تنها در حد یک موعظه سیاسی، تبلیغاتی و ایدئولوژیکی است که در کارزار تبلیغاتی غرب علیه جهان اسلام ساخته شده است.
خیرت ویلدرس با ساختن این فیلم، اروپاییان را به جنگ صلیبی تازه‌ای علیه مسلمانان جهان فراخوانده است.
رادیو زمانه | 
